Những lưu ý khi sử dụng máy xúc lật cho nền đất yếu

Hướng dẫn chi tiết để vận hành máy xúc lật an toàn và hiệu quả trên nền đất yếu, tránh lún sụt và tăng tuổi thọ thiết bị.

Trong thi công công trình trên nền đất yếu – như bãi bồi ven sông, khu vực đất mới san lấp hoặc vùng trũng – việc lựa chọn và vận hành máy xúc lật cần đặc biệt thận trọng. Đây là loại địa hình dễ bị sụt lún, trượt bánh, thậm chí gây lật thiết bị nếu thao tác sai kỹ thuật. Thực tế đã ghi nhận nhiều sự cố nghiêm trọng chỉ vì xem nhẹ đặc thù nền đất yếu khi sử dụng máy xúc lật.

Bài viết dưới đây sẽ giúp kỹ sư công trình, chủ thầu và người vận hành hiểu rõ những yếu tố kỹ thuật cần lưu ý: từ việc lựa chọn cấu hình máy, cách gia cố nền, cho đến kỹ thuật điều khiển và bảo trì thiết bị trong điều kiện thi công khó khăn này.

Đặc điểm của nền đất yếu và rủi ro khi sử dụng máy xúc lật

Nền đất yếu là loại nền có sức chịu tải thấp, dễ bị lún hoặc trượt khi chịu tác động từ trọng lượng lớn. Loại nền này thường xuất hiện ở các vùng ven sông, đầm lầy, khu vực san lấp mới hoặc bãi bồi. Khi vận hành máy xúc lật trên nền đất yếu, nguy cơ xảy ra sự cố rất cao: lún bánh xe, nghiêng máy, thậm chí lật thiết bị nếu thao tác không đúng kỹ thuật.

Vấn đề không chỉ nằm ở độ lún tức thời mà còn ảnh hưởng đến cấu kiện cơ khí của máy, gây mỏi khung gầm, lệch trục truyền động hoặc hỏng hệ thống thủy lực. Do đó, người điều khiển và đơn vị thi công cần chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi đưa máy vào vận hành.

Lựa chọn máy xúc lật có trọng lượng và áp suất tiếp xúc phù hợp

Một trong những yếu tố quan trọng nhất khi sử dụng máy xúc lật trên nền đất yếu là tải trọng phân bổ lên bề mặt đất. Máy càng nặng, áp suất càng lớn, nguy cơ lún càng cao. Do đó, nên chọn dòng máy có tổng trọng lượng nhẹ, phân bổ đều tải trọng lên các bánh xe lớn, áp suất mặt đất nhỏ.

Các dòng máy xúc lật mini hoặc máy có lốp kích thước lớn, áp suất thấp, thường được ưu tiên cho địa hình yếu. Ngoài ra, cần kiểm tra lại hệ thống lốp xe – nếu đã mòn hoặc áp suất không đều cũng có thể làm mất ổn định khi vận hành.

Trong một số trường hợp, có thể sử dụng thêm tấm lót phân tải dưới bánh để giảm áp lực tiếp xúc, đặc biệt khi máy phải di chuyển nhiều lần qua cùng một điểm trên mặt nền.

Cách vận hành máy xúc lật đúng kỹ thuật trên nền yếu

Khi đã chọn được máy phù hợp, bước tiếp theo là thao tác vận hành sao cho an toàn. Người lái nên bắt đầu di chuyển chậm, không quay đầu đột ngột hoặc dừng đột ngột – hai thao tác này làm tăng tải trọng cục bộ lên một bên máy, dễ gây nghiêng hoặc lún sâu hơn ở bánh xe phía đó.

Khi xúc đất hoặc vật liệu, nên hạn chế nâng gầu quá cao, tránh làm thay đổi trọng tâm của máy. Hướng xúc – xả cũng cần được lựa chọn theo chiều ngang mặt đất, không nên xúc từ cao xuống thấp hoặc từ dưới lên dốc nếu nền không được gia cố chắc chắn.

Ngoài ra, nếu có dấu hiệu bánh xe lún lệch, cần dừng vận hành ngay, chèn lốp, gia cố nền rồi mới tiếp tục. Việc cố gắng tăng ga để “thoát lún” có thể làm bánh càng lún sâu hoặc vỡ mặt nền, rất nguy hiểm.

Gia cố nền tạm thời trước khi đưa máy vào làm việc

Một trong những biện pháp hiệu quả nhất để hạn chế sự cố là gia cố nền tạm bằng cách rải đá dăm, tấm thép, hoặc tấm composite chịu lực trước khi cho máy di chuyển. Với công trình có thời gian thi công dài, có thể thi công lớp móng tạm bằng geotextile hoặc lưới địa kỹ thuật để tăng khả năng chịu lực cho nền.

Tùy vào điều kiện địa hình và thời gian thi công, đơn vị vận hành cần lựa chọn phương pháp gia cố phù hợp. Nếu không có điều kiện thi công móng tạm, việc sử dụng tấm gỗ lớn hoặc pallet công nghiệp cũng có thể tạm thời giúp máy qua được các điểm yếu.

Bảo dưỡng máy thường xuyên để đảm bảo vận hành ổn định

Làm việc trong điều kiện nền yếu đồng nghĩa với việc máy phải chịu nhiều rung động, nghiêng lệch và áp lực thay đổi liên tục. Do đó, cần thực hiện kiểm tra bảo dưỡng máy thường xuyên hơn bình thường, đặc biệt là các bộ phận như: hệ thống thủy lực, cầu xe, trục truyền động, bánh răng quay và áp suất lốp.

Sau mỗi ca làm việc, nên kiểm tra dưới gầm máy để phát hiện các vết nứt, cong, lệch; đồng thời vệ sinh sạch bùn đất bám vào bộ truyền động hoặc két làm mát. Bùn tích tụ lâu ngày có thể gây quá nhiệt, ăn mòn chi tiết, hoặc tạo chênh lệch tải trọng làm hỏng kết cấu máy.

Kết luận

• Nền đất yếu tiềm ẩn nhiều nguy cơ khi vận hành máy xúc lật, cần đánh giá kỹ trước khi sử dụng
• Ưu tiên chọn máy nhẹ, lốp lớn, phân tải tốt để tránh lún cục bộ
• Gia cố nền bằng đá dăm, thép tấm hoặc vật liệu chịu lực là giải pháp cần thiết
• Vận hành đúng kỹ thuật, không tăng ga, đánh lái hoặc dừng đột ngột trên nền yếu
• Bảo dưỡng máy thường xuyên để duy trì hiệu suất và tuổi thọ thiết bị

Liên hệ:

• Hotline: 0988.601.755
• Kho bãi: Thôn Phù Dực 1, xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội
• Website: https://mayxaydunghanoi.com