Cách kiểm tra độ mòn hệ thống thủy lực trên máy xúc lật

MỤC LỤC

Hướng dẫn kiểm tra độ mòn hệ thống thủy lực máy xúc lật để đảm bảo hiệu suất, tránh sự cố rò rỉ và hư hỏng trong quá trình vận hành.

Trong các thiết bị công trình hiện nay, máy xúc lật là loại máy chủ lực trong nhiều hạng mục như san lấp, bốc dỡ, trung chuyển vật liệu. Tuy nhiên, do hoạt động liên tục trong điều kiện khắc nghiệt, hệ thống thủy lực – thành phần cốt lõi giúp máy vận hành trơn tru – rất dễ bị hao mòn theo thời gian.

Việc không kiểm tra độ mòn định kỳ khiến nhiều máy gặp tình trạng mất áp lực, thao tác chậm, rò rỉ dầu và thậm chí hư hỏng nghiêm trọng ở bơm, xi lanh, hoặc van điều khiển. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc mà còn khiến chủ đầu tư tốn kém chi phí sửa chữa.

Trong bài viết này, Hanoi Vietnam sẽ phân tích sâu các khía cạnh kỹ thuật, công năng thực tế, chi phí vận hành và so sánh với các dòng máy xúc lật khác, từ đó giúp kỹ sư và chủ đầu tư đưa ra quyết định đúng đắn.

Tầm quan trọng của việc kiểm tra hệ thống thủy lực trên máy xúc lật

Hệ thống thủy lực là “hệ thần kinh” điều khiển mọi thao tác vận hành của máy xúc lật, từ nâng – hạ gầu, lật đổ vật liệu đến điều khiển tay cần. Trong môi trường làm việc liên tục và áp lực cao, các chi tiết như bơm, van, xi lanh hay ống dẫn rất dễ bị hao mòn hoặc rò rỉ nếu không được kiểm tra kỹ lưỡng.

Một hệ thống thủy lực xuống cấp sẽ khiến máy hoạt động yếu, chậm hoặc sai lệch. Tình trạng phổ biến như mất áp suất, rỉ dầu, giảm lực nâng không chỉ làm gián đoạn thi công mà còn ảnh hưởng đến an toàn. Nếu phát hiện muộn, việc sửa chữa thường tốn kém gấp nhiều lần so với chi phí bảo trì định kỳ.

Do đó, kiểm tra độ mòn hệ thống thủy lực cần được đưa vào quy trình bảo dưỡng thường xuyên, giống như kiểm tra động cơ hay hộp số. Đặc biệt với các dòng máy làm việc nặng hoặc vận hành ở vùng đất đá, nền yếu, thì việc kiểm tra càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Các bước kiểm tra độ mòn hệ thống thủy lực trên máy xúc lật

Bước 1: Quan sát ngoại quan – dấu hiệu đầu tiên của độ mòn

Bước đầu tiên khi kiểm tra thủy lực là quan sát toàn bộ đường ống, xi lanh và các cụm van bằng mắt thường. Mặc dù đơn giản, đây lại là bước rất hiệu quả để phát hiện các dấu hiệu ban đầu của hao mòn.

Kỹ thuật viên cần kiểm tra các đoạn ống cao su, nhất là tại những điểm uốn cong hoặc gần đầu nối. Nếu thấy cao su bị nứt nhỏ, phồng rộp, hoặc có vết dầu ẩm trên bề mặt, nhiều khả năng ống đã lão hóa hoặc bắt đầu rò rỉ. Ở các khớp nối, đầu cos, cần kiểm tra xem có bụi bám kèm dầu, hoặc dầu chảy thành vệt – đây là biểu hiện rõ ràng của rò rỉ.

Đối với xi lanh thủy lực, cần chú ý quan sát ty ben: nếu ty bị xước, mòn hoặc phớt ở cổ ty bị rỉ dầu, khả năng cao là phớt đã hỏng hoặc xi lanh mất độ kín. Ngoài ra, thân van điều khiển nếu có vết dầu rỉ nhẹ hoặc dầu đóng cặn quanh ron cũng là cảnh báo hệ thống đang hao mòn từ bên trong.

Bước 2: Đo áp suất thủy lực – đánh giá chính xác hiệu suất

Sau khi kiểm tra ngoại quan, bước tiếp theo là dùng thiết bị đo áp suất chuyên dụng để đánh giá hiệu suất hệ thống.

Việc đo áp suất được thực hiện bằng cách gắn đồng hồ thủy lực vào các cổng test (test ports) có sẵn trên máy, thường nằm sau bơm hoặc gần van phân phối chính. Sau đó cho máy vận hành trong các trạng thái khác nhau: không tải, tải trung bình và tải nặng.

Nếu trong quá trình vận hành, đồng hồ cho thấy áp suất không đạt mức chuẩn theo thông số máy, đó là dấu hiệu hệ thống đã xuống cấp. Trường hợp áp suất sụt nhanh khi giữ tải hoặc khi nâng gầu lên, có thể bơm đã yếu hoặc van chia tải bị rò rỉ nội bộ.

Ngoài chỉ số áp suất, kỹ thuật viên cũng cần để ý tiếng ồn bất thường như tiếng hú, rung mạnh ở ống dầu – đây có thể là dấu hiệu dầu bị khí hóa, lọc tắc hoặc có không khí trong mạch thủy lực.

Bước 3: Kiểm tra rò rỉ nội bằng thao tác giữ tải

Rò rỉ nội là tình trạng dầu lọt qua phớt piston trong xi lanh hoặc qua van một chiều, không nhìn thấy bằng mắt thường. Để kiểm tra, cần thực hiện thao tác giữ tải tĩnh.

Trước hết, vận hành máy để nâng gầu hoặc tay cần lên vị trí cao nhất. Sau đó trả cần điều khiển về vị trí trung tính và tắt động cơ. Quan sát trong vòng 3–5 phút, nếu gầu hoặc cần tụt xuống rõ rệt, chứng tỏ hệ thống bị rò rỉ nội.

Phương pháp này tuy đơn giản nhưng rất hiệu quả, không cần tháo lắp mà vẫn xác định được độ kín của xi lanh hoặc tình trạng van. Nếu để lâu không xử lý, tình trạng này sẽ khiến thao tác không ổn định và tăng tải cho bơm.

Bước 4: Phân tích chất lượng dầu thủy lực

Dầu thủy lực đóng vai trò là môi trường truyền lực và bôi trơn cho toàn bộ hệ thống. Vì vậy, kiểm tra dầu cũng là cách đánh giá mức độ hao mòn.

Khi tháo mẫu dầu ra khỏi bình chứa, nếu thấy màu dầu sẫm đen, có mùi khét hoặc nổi bọt, đó là dấu hiệu dầu đã bị oxy hóa, nhiễm nước hoặc tạp chất. Ngoài ra, có thể lọc dầu qua vải mịn hoặc giấy lọc để phát hiện mạt kim loại hoặc vụn cao su – cho thấy máy đang bị mài mòn cơ học bên trong.

Nếu có điều kiện, nên định kỳ gửi mẫu dầu đi phân tích tại phòng thí nghiệm chuyên dụng để đánh giá độ nhớt, độ axit, lượng nước lẫn và hàm lượng kim loại. Đây là bước quan trọng trong các công trình lớn cần kiểm soát chặt chi phí bảo dưỡng.

Bước 5: Đánh giá thao tác thực tế khi vận hành

Cuối cùng, hãy đánh giá hệ thống thông qua trải nghiệm vận hành trực tiếp. Đây là cách thực tế và nhanh chóng để cảm nhận sự khác biệt so với trạng thái ban đầu.

Nếu thao tác nâng hạ gầu chậm, cần phản ứng không chính xác, máy bị rung nhẹ khi vận hành… thì rất có thể bơm hoặc van đã mòn. Ngoài ra, nếu thao tác giật cục, tiếng kêu bất thường khi di chuyển cần hoặc gầu, đó là dấu hiệu rõ ràng của việc hệ thống không còn đồng bộ.

Những cảm nhận nhỏ này là cơ sở quan trọng giúp kỹ thuật viên lên kế hoạch kiểm tra chuyên sâu hoặc thay thế kịp thời bộ phận hư hỏng.

Kết luận

Hệ thống thủy lực máy xúc lật nếu không được kiểm tra và bảo trì đúng cách sẽ nhanh chóng xuống cấp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất thi công và an toàn vận hành.
Quá trình kiểm tra cần thực hiện đầy đủ 5 bước: quan sát ngoại quan, đo áp suất, kiểm tra rò rỉ nội, phân tích dầu và đánh giá thao tác thực tế.
Chủ động kiểm tra giúp phát hiện lỗi sớm, giảm thiểu chi phí sửa chữa lớn, đồng thời kéo dài tuổi thọ cho toàn bộ cụm thủy lực.
Tùy theo cường độ làm việc, nên kiểm tra hệ thống thủy lực sau mỗi 250–500 giờ vận hành, hoặc ít nhất mỗi quý một lần với máy sử dụng liên tục.

Nếu bạn cần tư vấn chọn phụ tùng thủy lực chính hãng, hướng dẫn kiểm tra theo model máy cụ thể hoặc hỗ trợ kỹ thuật tại công trường, đội ngũ chuyên gia của Hanoi Vietnam luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn.

Bài viết mới: